5 porcji zdrowia w szkole, czyli jak zadbać o zbilansowaną dietę dziecka?
Z roku na rok podchodzę do żywienia dzieci bardziej odpowiedzialnie i świadomie. Uczę się jak najlepiej komponować im zbilansowaną dietę. Na co pozwolić sporadycznie, a co powinno być podstawą żywienia każdego dnia. Tylko czy to wystarczy, aby nauczyć nasze pociechy zdrowych nawyków żywieniowych?
Ostatnio w jednym z badań przeczytałam, że ponad 78% mam uważa, że oprócz edukacji żywieniowej w domu, to nauczyciele powinni być odpowiedzialni za edukację żywieniową dzieci.[1] I według mnie ma to sens, bo przecież dziecko spędza w szkole niemal połowę dnia, a nauczyciele czy trenerzy mają zwłaszcza wśród młodszych dzieci duży autorytet.
Dlatego gdyby tak połączyć siły i próbować dbać o zbilansowane posiłki dzieci już od najmłodszych lat zarówno w domu jak i edukując w szkole, jestem przekonana, że efekty byłyby znakomite. Z chęcią angażuję się w różne projekty i programy edukacyjne, które wspierają i uczą dzieci świadomego wyboru dobrych i zdrowych produktów.
W tym roku w wielu polskich szkołach jest realizowany program „5 porcji zdrowia w szkole”, który ma wpierać nauczycieli i pedagogów w propagowaniu zdrowej i zbilansowanej diety. Wierzę, że takie wspólne działanie nas rodziców, poruszanie tematu na blogu jak i edukowanie dzieci w formie zabawy w szkole może zaowocować sukcesem.
Co to właściwie jest porcja warzyw lub owoców?
Zawsze słyszymy, że powinniśmy jeść średnio pięć posiłków co trzy godziny, dbając o to, aby w codziennym menu znalazły się zarówno warzywa jak i owoce. Ale ile tak naprawdę warzyw i owoców jeść i co to jest właściwie ,,porcja warzyw lub owoców”?
Porcja warzyw i owoców powinna swoim rozmiarem odpowiadać garści osoby ją spożywającej. Jedna z nich powinna zawierać około 80-100 gramów warzyw lub owoców.
Przykładowe porcje:
- Jedna sztuka: jabłko, gruszka, banan, pomarańcza, brzoskwinia
- Jedna sztuka: marchewka, ogórek, pomidor (lub 3-4 koktajlowe)
- Dwie-trzy sztuki: mandarynki, kiwi, śliwki, morele
- Pół szklanki – ok. 100 g jagód, malin, porzeczek lub truskawek
- Pół szklanki – ok. 100 g surówki
- ¼ szklanki – ok. 50 g suszonych owoców
- Talerz zupy zawierającej warzywa, przygotowanej na warzywnym wywarze
- Porcja sałatki zawierającej minimum 100 g warzyw lub owoców
- Pół szklanki – ok.100 g warzyw ugotowanych lub grillowanych
- Szklanka lub kartonik soku (ok. 200 ml)
Wiemy już co to porcja, ale żeby nauczyć dzieci jeść zarówno warzywa jak i owoce w postaci stałej lub soku, ważne jest wprowadzenie takiej diety możliwie jak najwcześniej. Jest to istotne, bo im wcześniej dziecko pozna zdrowe nawyki żywieniowe, tym szybciej uzna je za naturalne w swojej codziennej diecie, a kształtowanie prawidłowych nawyków żywieniowych jest łatwiejsze niż późniejsze ich korygowanie.
Czym jest zbilansowana dieta?
Zbilansowana dieta to taki sposób żywienia, który dostarcza organizmowi energii i wszystkich niezbędnych składników pokarmowych w odpowiedniej ilości i odpowiednim stosunku, przy uwzględnieniu liczby posiłków i ich rozłożeniu w ciągu dnia oraz przy wzięciu pod uwagę wieku, płci i aktywności fizycznej danej osoby. Każdego dnia należy dbać o to, żeby na talerzach znajdowały się posiłki przygotowane z różnych grup produktów, skomponowanych w odpowiednich proporcjach, tak by do organizmu trafiła cała gama zawartych w nich składników odżywczych. Im bardziej różnorodny jadłospis, tym lepiej, ze względu na większą szansę, dostarczenia organizmowi wszystkich składników niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania.
Na talerzu powinny dominować warzywa i owoce pod różnymi postaciami. W większości posiłków powinny znaleźć się również produkty zbożowe, zwłaszcza pełnoziarniste, które dostarczają organizmowi energii oraz są bogate w błonnik. Zawierają także cenne witaminy i składniki mineralne.
Oprócz wczesnego wprowadzenia warzyw i owoców do diety dziecka to my rodzice pełnimy podstawową rolę w kształtowaniu prawidłowych nawyków żywieniowych u dzieci. Trzeba pamiętać, że przykład zawsze idzie z góry i jeśli dziecko widzi rodziców zajadających się jabłkiem czy papryką, lub popijających sok pomidorowy lub pomarańczowy uzna to za wzorcowy i naturalny element diety.
Wspólne przygotowywanie posiłków, sałatek czy szkolnej śniadaniówki z pewnością zachęci maluchy do jedzenia warzyw i owoców. Mycie, krojenie i obieranie to nie tylko świetna zabawa i zachęta do jedzenia przygotowanego razem posiłku, ale również świetne ćwiczenie motoryczne.
Jednym z fajnych patentów do zachęcenia dzieci do jedzenia owoców i warzyw jest krojenie, obieranie i dekoracyjne układanie na talerzu różnych gatunków owoców i warzyw. Taki kolorowy talerz ,,dający wybór”, zawsze skutkuje tym, że dzieci z chęcią sięgną, by spróbować wszystkiego co razem ułożyliśmy na talerzu.
To tak trochę jak z pytaniem czy ktoś chce mandarynkę i większość dzieci widząc mandarynkę w skórce odpowie nie dziękuję, ale gdy postawimy talerz z obranymi mandarynkami na stole, to zanim zdążymy zapytać, czy ktoś chce mandarynkę zobaczymy, że owoce w połowie już zniknęły. Trochę to zabawne, ale niestety ludzkie lenistwo tak działa. Więc nauczona już doświadczeniem zawsze obieram, kroję i podstawiam dzieciom pod nos pokrojone warzywa i owoce. Dzięki temu dzieci jesienią i zima zdecydowanie mniej chorują, mają lepszą formę i więcej energii.
Oprócz kanapek, warzyw i owoców w szkolnym lunchboxie, świetnym rozwiązaniem są również soki, także te z kartoników. To dobry pomysł na urozmaicenie II śniadania jedzonego w szkole. Soki mogą stanowić jedną z zlecanych 5 porcji warzyw i owoców w ciągu dnia.
Temat żywienia jest dla mnie podwójnie istotny, bo oprócz zdrowia i kondycji muszę dbać o dobór wszystkich ważnych składników w diecie dzieci, że względu na intensywny wysiłek każdego dnia. Chłopcy codziennie trenują w szkole sportowej po 2-3h, co skutkuje tym, że organizm jeszcze bardziej domaga się odpowiednio zbilansowanej diety. Dlatego jest to dla mnie temat ważny, w którym cały czas się dokształcam.
Jest wiele sposobów, aby zdrowe nawyki wprowadzić od najmłodszych lat w domu. Ale oprócz nas znaczącą rolę w kształtowaniu zdrowego odżywiania mogą odegrać również edukatorzy szkolni. Nauczyciele, pedagodzy czy trenerzy mogą tak samo jak my być odpowiedzialni za przekazywanie i umacnianie wiedzy o prawidłowym odżywianiu.
Sama już takie pozytywne tendencje w szkole obserwuję. Co raz więcej się mówi o tym co powinno się znaleźć w dziecięcych śniadaniówkach, a co niekoniecznie. Porusza się temat artykułów i produktów sprzedawanych w sklepikach szkolnych. Ale można zdziałać jeszcze więcej!
Pod koniec sierpnia ruszyły zapisy do programu „5 porcji zdrowia w szkole” jest to program edukacyjny mający na celu zwrócenie uwagi na potrzebę zadbania o edukację w zakresie zbilansowanej diety już od najmłodszych lat.
Program jest częścią działań prowadzonych w ramach kampanii o charakterze informacyjno-edukacyjnym “5 porcji warzyw, owoców lub soku”. Edukacja na temat zasad zbilansowanej diety, istotnej roli warzyw, owoców i soków oraz kształtowanie prawidłowych postaw żywieniowych to cele, które przyświecają działaniom podejmowanym w ramach kampanii od 2008 roku.
Misją programu “5 porcji zdrowia w szkole” jest dotarcie do edukatorów szkolnych, nauczycieli, dyrektorów. Realizując go, podzielą się oni wiedzą o roli warzyw, owoców oraz ich przetworów, w tym soków, także tych w opakowaniach kartonowych, z dziećmi.
Dzięki udziałowi w programie uczniowie mają szansę zdobyć wiedzę na temat zasad zbilansowanej diety, istotnej roli warzyw i owoców, a także dowiedzieć się, dlaczego szklanka soku stanowi równoważną porcję warzyw lub owoców. Nauczyciele otrzymają merytoryczne wsparcie w postaci materiałów lekcyjnych.
Opracowane materiały, karty pracy, konspekty zajęć, krzyżówki i rebusy to ciekawy pomył na przybliżenie dzieciom tematu zdrowego odżywiania. A jak doskonale wiecie nauka przez zabawę, wspólne rozwiązywanie zadań i luźne rozmowy z rówieśnikami najlepiej trafiają do dzieci.
Każda klasa, która weźmie udział w programie edukacyjnym ,,5 porcji zdrowia w szkole” będzie miała możliwość udziału w konkursie i zdobycia atrakcyjnych nagród.
Po zgłoszeniu klasy do Programu na adres email podany w formularzu zgłoszeniowym wysłany zostanie link do pobrania darmowych, specjalnie przygotowanych przez eksperta materiałów edukacyjnych (scenariusz zajęć, gry i zabawy). Materiały umożliwią przeprowadzenie ciekawych i angażujących lekcji, dzięki którym uczniowie przyswoją wiedzę z zakresu prawidłowego żywienia, którego podstawą są warzywa, owoce, a także soki.
Dołącz do programu 5 porcji zdrowia w szkole!
Bardzo sobie cenię wszelkie inicjatywy, które wspierają nauczycieli i dzieci w edukacji. Myślę, że połączenie działań rodziców i edukatorów szkolnych, ma szanse zaowocować naprawdę świetnymi efektami i nauką odpowiednich nawyków już najmłodszych dzieci. Zachęcam Was do udziału w programie, a także do poinformowania Waszych nauczycieli, pedagogów i wychowawców o tym wartościowym programie. Wspólnie możemy zdziałać naprawdę dużo!
Program sfinansowany ze środków Funduszu Promocji Owoców i Warzyw.
Organizator Stowarzyszenie Krajowa Unia Producentów Soków.
[1] Raport z badania ilościowego IQS dla KUPS, marzec 2018 r. Badanie CAWI Panel, ogólnopolska, matki dzieci uczęszczających do szkoły podstawowej, klasy 2-3, N=203.
Jeden komentarz
Amelia
Świetny wpis, mam małego brzdąca, który zaczął chodzić do przedszkola i zaczyna się marudzenie odnośnie jedzenia. Muszę sama zacząć kombinować i przemycać niektóre produkty w innych postaciach 😉